„Kako se 1960. godine zamišljao izgled Jugoslavije 2000. godine“: Pogrešan pogled u budućnost

Godine 1960. zagrebački magazin Globus objavio je seriju članaka o tome kako bi Jugoslavija mogla izgledati 2000. godine. Cilj tog serijala nije bio samo da se kojekakvim spekulacijama zabave poklonici naučne fantastike, nego i da se čitalačka pažnja usmeri na dotadašnja postignuća jugoslovenskog socijalizma.

Ukazivanjem na postojeće planove gradnje sasvim konkretnih gradskih predgrađa i gradskih četvrti koje čine visoke zgrade i soliteri, novinari Globusa upozoravali su, primarno, da je zahvaljujući socijalizmu, budućnost već zapravo počela, piše Jutarnji list.

„Nedeljnik Globus u to je vreme izlazio na velikom formatu i bio je prošaran reklamama kojekakvih proizvoda, od praškova za pranje rublja do Vespi, i bio je idealna platforma za promociju nove epohe izobilja. Stranice tog nedeljnika punile su filmske zvezde, novosti iz celoga svijeta, ali i redovito informisanje o postignućima nacionalnog vođe, Josipa Broza Tita. Serijal tekstova pod egidom „Jugoslavija godine 2000.“ započet je u februaru 1960. izmišljenom reportažom iz Beograda budućnosti, četrdeset godina poslije. Isti takvi tekstovi napisani su za Zagreb, Skoplje i Sarajevo, a serijal je završen tekstom o Ljubljani koji je objavljen u februaru 1961. godine.“

Prvi tekst iz serijala počinjao je rečenicom: „Tihi, jedva čujan monotoni šum raketnih motora uspavao mi je sina“. Tekst je napisao tada 25-godišnji novinar (A. Ungaro) koji tvrdi da zapravo ima 65 godina i da se vratio kući nakon 40 godina i tu zatekao moderan grad kojim dominiraju široke zelene površine i soliteri: „U metropoli od stakla, betona i aluminija, sačuvaće se i najlepši delovi starog grada“.

Poslednjih meseci se čini da nije bio u pravu u vezi sa starim delovima glavnog grada.

„Pisac teksta u Globusu dalje navodi kako je glavna željeznička stanica maknuta od rijeke i da su na njenom mjestu sada nove zgrade i javni parkovi – od Senjaka do Kalemegdana, na prostoru koji je nekada bio sigurno najružniji dio Beograda, sada ni traga onom kaosu teretnog pristaništa, željezničkih pruga i pustih, strmih ledina.“

I posle recite da su Simpsonovi uspešni u predviđanju.

Autori tekstova u Globusu koji su se dobro zabavljali zamišljajući budućnost, povremeno su se zaista znali približiti tome kako će se živeti u dvadeset i prvom veku.

„Njihovi avioni lete 3000 kilometara na sat i imaju velike TV ekrane na stropovima putničkih kabina. A putnici koji izađu iz aviona dobivaju videotelefone kojima mogu rezervisati hotelske sobe ili se preko njih mogu spojiti s enciklopedijskim vodičima za destinacije u koje su se uputili.“

Bilo je, ipak, i preteranog puštanja mašti na volju.

„Ljudi se kreću po gradu lebdećim taksijima ili lebdećim skuterima. Brodogradilišta u Rijeci prave atomske brodove, međurepublički poštanski promet odvija se raketama…“

Od te naučne-fantastike ispostavilo se teže ostvarivim da Jugoslavija uopšte postoji 2000. godine.