Godina na izmaku bila je veoma turbulentna za filmsku industriju. Dugotrajni štrajkovi pisaca i glumaca zaustavili su holivudsku produkciju i prisilili jesenske festivale na održavanje bez uobičajenog broja zvijezda na crvenom tepihu, prenosi N1.
No to ne znači da u 2023. godini nisu snimljeni neki vrhunski filmovi, od kojih su neki, poput marketinškog dubla Barbihajmer, vratili veru u moć bioskopa nad streaming-servisima.
Stoga je 158 filmskih kritičara sa svih strana sveta za Indiewire odabralo najbolja filmska ostvarenja u ovoj godini, od skupih blokbastera, koji su zaslepili gledaoce, do skrivenih dragulja, koji su očarali publiku filmskih festivala.
10. Asteroid City
Posednji film reditelja Vesa Andersona još jednom je okupio sjajnu postavu, koju čine Džejson Švarcman, Skarelt Johanson, Tom Henks, Brajan Kranston, Stivi Karel i Margo Robbi, a kao i svaki drugi Andersonov film, i Asteroid City je utelovljenje njega samog.
Radnja filma odvija se 50-ih godina prošloga veka, a prati decu i roditelje koji dolaze u pustinjski grad na Junior Stargazer/Space Cadet konvenciju koja okuplja astronome, nastavnike, porodice tinejdžera zainteresovanih za astronomiju kao i vojsku. Svi oni očekuju prijatno druženje protkano zajedništvom i takičenje u znanju, no umesto toga svedoče haosu nakon što dolazi do prekida konvencije zbog „događaja koji menjaju svet“.
Iako sadrži sva obeležja koja smo očekivali od Andersona, Asteroid Citi je njegov najbolji rediteljski rad od hotela Grand Budapest, i na neki način možda najdirljiviji film koji je ikada snimio.
9. The Holdovers
Reditelj Aleksandar Pejn proslavio se hvaljenim komičnim dramama Sidevais, The Descendants i Nebraska, a The Holdovers smeštena je u zimu 1970. godine i snimljena tako da izgleda kao da se tada odigrala.
Pejn sa velikim zadovoljstvom prkosi svakom impulsu moderne kinematografije i prisiljava publiku da prihvati neke od najcenjenijih filmova i filmskih tradicija, ostavljajući tragove kroz film da pažljivo prikupljaju dok se Holdovers postepeno rastvaraju u laganu, ali osetljivu priču o tri usamljenih duša koje jedni druge uče kako da prevaziđu razočarenja u svom životu.
8. Barbi
Rediteljka Greta Gervig napravila je najgledaniji film letnje sezone, film o kome su svi imali nešto da kažu. Feministička kritika plasirana u svet Barbi lutke, jednog od simbola kapitalističke hiperprodukcije i opsesivne potrošnje, povremeno odaje utisak da je odgrizla više nego što može da proguta.
Ali publika je rekla svoje, pohrlivši u bioskope i donela filmu profit od 1,44 milijarde dolara. Barbi možda nije najbolji, ali je svakako najuspešniji film ove godine i jedan od dva filma o kojima se mesecima priča. A s obzirom na stanje filmske industrije, to nije mala stvar.
7. Anatomy of a Fall
Rediteljka Žastin Trit osvojila je ovogodišnju Zlatnu palmu u Kanu sa svojim filmom Anatomija pada, čime je postala tek treća rediteljka kojoj je to uspelo. Njen film pokreće sjajna Sandra Huler, glumica koja je već očarala publiku filmovima Toni Erdmann i The Zone of Interest, za koje je Triet napisao i scenario.
Huler igra Sandru, biseksualnu spisateljicu nemačkog porekla koja živi u Francuskoj, optuženu da je ubila svog partnera na jeziv način predviđen u jednom od njenih romana.
6. The Zone of Interest
Ne nedostaje filmova o žrtvama i počiniocima holokausta. Ali ugao iz kojeg Džonatan Glejzer pristupa ovom užasu u „Zoni interesovanja“ je neviđeno iščašen – nijedan film o holokaustu nikada nije bio više posvećen ilustrovanju banalnosti zla, jer nijedan film o holokaustu nikada nije bio više posvećen potpunom ignorisanju samog zla.
Ova antropološka studija prikazuje komandanta Aušvica Rudolfa Hesa i njegovu suprugu Hedvig kako nastoje da izgrade idiličan život za svoju porodicu u kući koja se nalazi tik uz bodljikavu žicu logora. Od tamošnjih zverstava deli ih tanak zid.
Rudolf je porodičan čovek koji svojoj deci čita priče za laku noć, dok prozor njegove spavaće sobe gleda na oblake dima iz krematorijuma. Hedvig je majka koja brine o bašti i u slobodno vreme prolazi kroz odeću žrtava u potrazi za dobrom bundom, dok se u pozadini njihova deca igraju sa izgorelim zlatnim zubima.
Doslovan betonski zid odvaja Glejzerove likove od užasa u susedstvu, a njegova kamera se ni jednom ne usudi da proviri preko njega da bi ga bolje pogledala. Glejzer, naime, ne izražava ni najmanju indikaciju ove želje.
5. May December
Potresno iskren film koji pravi ljudsku dramu izvlači iz tabloidnog senzacionalizma, May December reditelja Toda Hejnsa nastavlja svoju tradiciju snimanja filmova koji se oslanjaju na samosvest koja kao da izmiče njihovim likovima.
Zasnovan delom na uznemirujućoj istinitoj priči koja je dominirala naslovima 1990-ih, film prati Elizabet Beri (Natali Portman), holivudsku glumicu koja se priprema za svoju kontroverznu novu ulogu žene iz stvarnog života Grejsi Aterton-Ju (Džulijan Mur).
Kako bi što više istražila život žene za svoju ulogu, Elizabet dobija priliku da provede vreme sa Grejsi i njenom porodicom, koju čine njen mladi muž Džo Ju (Čarls Melton) i njihovo dete, koje su začeli kada je Džo imao samo trinaest godina. Zbog čega je Grejsi rodila dete dok je bila u zatvoru zbog iskorišćavanja maloletnika koji joj na kraju postaje muž.
4. Past Lives
Film rediteljke Selin Song prati Noru i Hae Sung i njihovu vezu tokom 24 godine, od prijateljstva iz detinjstva do odrasle dobi. Bili su zaljubljeni kao deca u Južnoj Koreji, ali ih je razdvojila vest da se Nora seli u Kanadu i da se više neće videti. Nakon 12 godina, Nora saznaje da ju je Hae Sung tražio i ponovo stupaju u kontakt. Sada su u 20-im godinama i uče.
Razgovaraju na skajpu svaki dan. Nora se preselila u Njujork, a Hae Sung je u Seulu. Kada ponovo razviju osećanja jedno prema drugom, postaje teško da se ne vide. Nora odlučuje da treba da se odmore i da se neko vreme ne čuju, ali to se pretvara u još 12 godina, nakon čega se konačno vide.
Film donekle podseća na čuveni Before Sunrise, koji zapadnim gledaocima predstavlja koncept In-Jun, koji sugeriše da je ljudima predodređeno da se sretnu ako im se duše preklapaju određeni broj puta.
3. Poor Things
Film je režirao grčki čudak Jorgos Lantimos, poznat po Dogtooth, The Lobster i The Favourite, a kao i svi njegovi filmovi, Jadnici su pomalo uvrnuti i čudni. Ema Stoun glumi Belu Bakster, koju je naučnik (Villem Defoe) vratio u život. Bela pokušava da razume restriktivnost patrijarhata oko sebe i pokušava da ga razbije. Sa advokatom Dankanom (Mark Rufalo) beži u veliku avanturu oslobođenja i jednakosti.
Poor Things je verovatno najbolji film u Lantimosovoj karijeri i već se oseća kao klasik, smešan, ćudljiv i otkačen, neprocenjiv i nepretenciozan.
2. Oppenheimer
Drugi od dva filma o kojima se priča mesecima je Openhajmer reditelja Kristofera Nolana. Openhajmer je neortodoksni portret Džej Roberta Openhajmera, koga tumači rediteljev stari favorit Kilijan Marfi.
Trosatna drama o genijalnosti, aroganciji i grešci, individualnoj i kolektivnoj, briljantno prikazuje buran život američkog teoretskog fizičara, „oca atomske bombe“, koji je pomogao istraživanje i razvoj atomskih bombi bačenih na Hirošimu i Nagasaki tokom Drugog svetskog rata.
Snimljena na filmu od 65 mm, formatu koji se ranije koristio za stvaranje osećaja kinematografske monumentalnosti, priča prati Openhajmera tokom nekoliko decenija, od 1920-ih, kada je bio mladić koji je studirao fiziku, do njegovih poznih godina, kada je starac.
