Naziv GAMA za laki helikopter naoružan sa četiri protivoklopne vođene rakete (POVR) „maljutka“ u stvari je skraćenica od naziva letelice i rakete – GAzela-MAljutka.
Od zvučnog imena u crnohumornom maniru u avijaciji su izmislili nadimak za pripadnike eskadrila naoružanih tim letelicama – „gamad“.
U praksi posade GAMA uradile su puno posla u ratu, pozivani su da dejstvuju „maljutkama“ jer su odlično utrenirani za svoj posao – lov na tačkaste mete.
***
U skladu sa Titovim planom diversifikacije izvora naoružanja i favorizovanja domaće proizvodnje (doduše po stranoj licenci) francusko-britanska „gazela“, činila se idealnim izborom.
U to vreme radilo se o modernoj, sofisticiranoj mašini. Zato su 1. oktobra 1971. godine potpisani papiri za nabavku SA 341H sa motorom „astazu III“ od 440 kW (592 KS) i osvajanje licence u Sokolu.
Iz francuskog proizvodnog lanca 1973–1976. godine primljena je 21 „gazela“ (15 gotovih i 6 setova za montažu u Sokolu) u osnovnoj varijanti koja se primarno koristila za obuku pilota. Iz tog početnog lota poslednji primerak fabrički broj 1247 (evidencijski broj RV i PVO 12637) određen je za prepravku u prototip naoružanog letećeg lovca na tenkove „gama“ (GAzela-MAljutka).
Tehničko-ekonomska analiza i Program realizacije izrađeni su 1975. godine, zatim su u VTI u Žarkovu pristupili zadatku i projektovali su sistem naoružanja.
U fabrici Soko po crtežima VTI na bokove letelice postavljeni su polivalentna cev i dva nosača KPU-21 sa četiri usmerača za „maljutke“ i dva lansera raketa vazduh–vazduh 9K32M „strela-2M“, u stvari sredstvo koje se lansira sa ramena, ali uvezano je u instalaciju naoružanja projektovanu za „gamu“ sa kontrolom sa distance umesto rukama strelca.
Masa praznog lansera KPU-21 iznosi 32,5 kg, a punog 68 kg. Masa prazne „game“ iznosi 1.171 kg, a za poređenje, a maksimalna masa u poletanju je do 2.000 kg.
Velika prednost jugoslovenske industrije u blokovskoj eri bio je pristup tehnološkim obrascima sa obe strane političke podele sveta, i rakete iz Sovjetskog Saveza koje su bile jeftine i efikasne, ali letelica i elektronika bili su francuske proizvodnje.
Ključno sredstvo bio je žirostabilisanog nišana SFIM model APX M-334/02 i 04 koji je postavljen na gornjoj levoj strani kabine. Sistem je namenjen za osmatranje i pretraživanje terena odnosno u primeni naoružanja za izbor, identifikaciju i vođenje POVR.
CEO TEKST PROČITAJTE U NOVOM BROJU NEDELJNIKA, KOJI JE OD ČETVRTKA, 30. OKTOBRA, NA SVIM KIOSCIMA I NA NSTORE.RS
Tagovi
