Pred Narodnom skupštinom Srbije našao se predlog zakona koji predstavlja do sada najradikalniji pokušaj zakonskog obračuna sa nasleđem socijalističke Jugoslavije – inicijativa da se ponište sve odluke donete na Drugom zasedanju AVNOJ-a 1943. godine.
Upakovan u pravnu formu, predlog je podnela grupa poslanika na čelu sa Vojislavom Mihailovićem iz Pokreta obnove Kraljevine Srbije (POKS), unukom vođe Jugoslovenske vojske u otadžbini Dragoljuba Draže Mihailovića.
Među podnosiocima su i poslanici POKS Vladimir Đorđević i Ljubinko Đurković, kao i Igor Braunović, nekada istaknuti član Socijalističke partije Srbije (SPS) a danas u Srpskoj monarhističkoj stranci.
„sporne“ odluke avnoj-a
Predlog zakona u svom prvom članu navodi: „Ukidaju se sve odluke donesene na Drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije“.
Time bi se, ukoliko zakon bude usvojen, poništili temeljni akti na kojima je uspostavljena socijalistička Jugoslavija. Među ključnim odlukama iz 1943. godine koje bi bile obuhvaćene ovim zakonom su uspostavljanje AVNOJ-a kao vrhovnog zakonodavnog tela, formiranje privremene vlade na čelu sa Josipom Brozom Titom, odluka o federativnom uređenju države i zabrana povratka kralju Petru II Karađorđeviću.
U obrazloženju predloga, navodi se da se te odluke „proglašavaju ništavnim, jer su donete protivno tadašnjem ustavnom poretku Kraljevine Jugoslavije i bez legitimiteta izabranih narodnih predstavnika“.
Predlagači smatraju da su odlukama AVNOJ-a „uspostavljena nova državna vlast bez pravnog osnova i ukinut legitimni ustavni poredak Kraljevine Jugoslavije“.
Pravni osnov i ciljevi inicijative
Budući da se zakon odnosi na događaje iz 1943. godine, on bi imao povratno (retroaktivno) dejstvo.
Predlagači se pozivaju na član 197. Ustava Srbije, prema kojem zakon može imati retroaktivno dejstvo ako je to u opštem interesu.
Taj opšti interes, kako se navodi u dokumentu, „se ogleda u potrebi da se uklone protivustavni i neligitimni akti iz prošlosti, čime se pre svega jača ustavni kontinuitet Republike Srbije“.
Osnovni ciljevi donošenja zakona, prema obrazloženju, jesu „reafirmacija ustavnog kontinuiteta Srbije, odbacivanje nelegitimnog načina promene državnog uređenja“ i „poštovanje prema zakonitim institucijama i demokratskim vrednostima“.
U dokumentu se navodi da ovaj akt ne bi imao posledice po građane.
„Retroaktivnost ne proizvodi nikakve pravne posledice po građane već isključivo služi reafirmaciji ustavnog kontinuiteta i demokratskog poretka“, stoji u obrazloženju zakona.
Tagovi
