(Beta) – U Poljskoj su danas javno srušena tri spomenika vojnicima sovjetske Crvene armije, prvi od oko 60 koje poljski Institut pamćenja naroda (IPN) još namerava da skloni i tako dovrši dekomunizaciju javnog prostora.
Srušeni su spomenici u mestu Grnčarsko u Donjoj Šleziji na jugu Poljske i Mjendzibloću i Sjedlecu u Velikopoljskom vojvodstvu na zapadu zemlje a za razliku od nekih prethodno srušenih spomenika namenjenih specijalnom muzeju ove spomenike Poljska neće čuvati.
„U hrišćanskoj civilizaciji uništavanje grobova je varvarski čin. U mojoj zemlji, u Poljskoj, groblja su mesta večnog počinka, znači i za one koji po našim ovozemaljskim računima možda počinak i mir ne zaslužuju. Ali nepravda prema žrtvama, silovanje istorije, istorijske istine i poštenja jeste stavljanje na postolja onih koji nisu izabrali slobodnu, nezavisnu državu“, kazao je danas pred rušenje spomenika u Sjedlecu direktor IPN-a Karol Navrocki.
Šef IPN-a kazao je da Poljska neće ni taknuti grobove sovjetskih vojnika ali će još odlučnije primeniti zakon iz 2016. i volju parlamenta da se sprovede dekomunizacija javnog prostora i zabrani propagiranje uz nacističke simbole, i komunističkih.
„Sovjetski simboli moraju da se uklone ne samo zbog laži o istoriji već i zato što komunističke simbole kao što su crvene zastave i zvezde koriste ruske snage u Ukrajini. Obučeni u uniforme Ruske Federacije, sa Lenjinom i Staljinom u glavi i srcima, ruski vojnici navodno oslobadjaju Ukrajinu ubijajući žene, decu, ubijajući vojnike nezavisne države“, kazao je Navrocki, prenela je poljska privatna televizija Polsat.
Poljska uz oštre proteste Rusije uklanja spomenike zahvalnosti Crvenoj armiji, dok nastavlja da brine o grobljima vojnika od 2016. godine, kada je usvojen novi zakon i na spisku se našlo oko 500 nepodobnih spomenika a po zakonu su lokalne vlasti morale de preimenuju i ulice.
Dobar deo tih spomenika zahvalnosti Crvenoj armiji koji su uklanjani kao simboli totalitarnog komunističkog režima i dominacije strane sile nad Poljskom premešteno je muzej na otvorenom u nekadašnjoj vojnoj bazi Červoni bor na istoku Poljske.
Prethodni šef IPN, Lukaš Kaminjski, odbijao je kategorično optužbe iz Kremlja da Varšava želi da izbriše iz pamćenja da je za slobodu Poljaka od Hitlerovih fašista živote položilo oko 660.000 vojnika Crvene armije.
„Reakcija Rusije ne čudi ali je ponešto apsurdna. Potežu pitanje likvidacije tzv. spomenika zahvalnosti Crvenoj armiji a IPN namerava da ih premesti u muzeje. Mi stalno ponavljamo da uklanjanje spomenika ne obuhvata uopšte groblja sovjetskih vojnika“, kazao je Kaminjski.
Kao i u susednoj Češkoj, gde je posebno nakon sovjetske invazije 1968. godine, svaki spomenik sovjetskom vojniku izgubio u očima Čeha značenje zahvalnosti za oslobodjenje domovine i postao simbol armije koja je Čehoslovačku „bratski“ pregazila tenkovima, i u Poljskoj i vlada i opozicija naglašavaju da su to u stvari spomenici dominacije Rusa nad Poljacima.
„Na Zapadu ljudi misle da su te spomenike dizali sami zahvalni Poljaci a medjutim istina je da je to simbol komunističke diktature nakon Drugog svetskog rata“, kazao je povodom usvajanja zakona i protesta Rusije Kaminjski i dodao da je te spomenike sama sebi u većini slučajeva digla Crvena armija.
