Pokret Nesvrstanih, saradnja koja je formalno otpočela samitom u Beogradu 1961. godine, je retko izučavan kao neka vrsta prethodnih oblika globalizacije. Partnerstvo između socijalističke Jugoslavije i država koje danas nazivamo Globalnim jugom odigralo je ključnu ulogu u procesima dekolonizacije, smanjenju pretnje nuklearnim ratom u svetu u kojem dominiraju dve velesile i dva glavna bloka, ali i uspostavljanju novog međunarodnog ekonomskog poretka. Istovremeno, ponekad su ga podrivali unutrašnji sukobi, suočavan je sa usaglašenim protivljenjem izvan Pokreta, a mnoge ideje su ostajale tek nešto više od reči na papiru.
Iako, u velikoj meri zamišljen kao međudržavna, “top-down” inicijativa, stvorio je prostor za značajne transnacionalne razmene u polju nauke, umetnosti i kulture, arhitekture i industrije, čiji značaj i uticaj i danas prepoznajemo. Studentske i tehničke razmene su bile uobičajena praksa, što je nasleđe koje živi i danas i igra važnu ulogu u solidarnim odgovorima na nove migrante, izbeglice i azilante duž takozvane „balkanske rute“. Iako nije bio isključivo socijalističko udruživanje, Pokret nesvrstanih je pružio potencijalne socijalističke razvojne puteve za nove dekolonijalne države u Africi, Aziji i Latinskoj Americi koji se nisu zasnivali na sovjetskim ili kineskim uzorima. Iako ponekad s kontradiktornostima, naročito 1960-ih i 1970-ih, Pokret postaje lakmusov test za promenu prostornih i političkih kontura otpora kolonizovanih područija.
Ponovno razmatranje rada Pokreta tokom Hladnog rata ima mnogo više od pukog istorijskog značaja. Osim što omogućava razumevanje prethodnih tokova globalizacije i transnacionalne saradnje, takođe nudi jedinstveni uvid u društvene, kulturne, političke i ekonomske imaginacije koje su osporavale dominantni hegemonijski poredak, prerađivale odnose „centar-periferija“i, što je najvažnije, zagovarale za samoopredeljenje bez kolonijalne i neokolonijalne vlasti. Uloga koju je u Pokretu odigrala socijalistička Jugoslavija takođe nudi uvod u proučavanje međusobnih veza između postsocijalističkog i dekolonijalnog sveta i kontradiktornu prirodu borbi za manje eksploatativni, održiviji svet. Njegovi uspesi i neuspesi nude prizmu za istraživanje zahteva za pravednim međunarodnim poretkom danas i čine korisnu pozadinu za rasprave o obnovljenom levom internacionalizmu. I danas su relevantni pokušaji nesvrstanih za zagovaranje značajne reforme Ujedinjenih nacija i pokušaji institucionalizacije novih globalnih ekonomskih, socijalnih i kulturnih prava.
Tokom četiri uzastopna dana, dijalozi na ove teme i saradnja između Ekonomskog instituta iz Zagreba, Instituta za filozofiju i društvenu teoriju iz Beograda i fondacije Rosa Luksemburg Stiftung, čine forum za raspravu o značaju ovih istorijskih kretanja za današnji svet. I to, ne u užem smislu neposredne primenjivosti, već u pogledu izvlačenja pouka iz kontradikcija i složenosti Pokreta nesvrstanih. Cilj radionice je usaglašavanje analize problema i mogućnosti emancipatorske prakse u okviru Pokreta nesvrstanih sa izazovima transnacionalnih emancipatorskih praksi u današnjem svetu. Zamišljena kao niz međusobno povezanih doprinosa, s naglaskom na debati i neslaganju, nasuprot lažnom konsenzusu, namera je da se pruži doprinos raspravama o „globalnoj Jugoslaviji“ i proučavanju socijalističkih i dekolonijalnih odnosa.
Radionica će se održati od 23. do 26. februara putem Zoom platforme. Radni jezik radionice je engleski. Više informacija o programu i načinu prijave je dostupno na sajtu IFDT.
