Dela Mladena Srbinovića u Galeriji SANU: Presek rada čuvenog umetnika, ali i presek jednog vremena

U Galeriji Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) u toku je izložba „Mladen Srbinović: Svih stvari mera je čovek“, povodom 100 godina od rođenja umetnika koji je oblikovao tokove jugoslovenske umetnosti. Posetioci imaju priliku da vide više od 50 slika, grafika i crteža, kao i dokumentarnu građu vezanu za rad i stvaralaštvo ovog značajnog umetnika, akademika SANU i profesora Beogradskog univerziteta, čije je stvaralaštvo dalo veliki doprinos razvoju srpske i jugoslovenske umetničke scene tokom druge polovine 20. i prve decenije 21. veka. Izložbu je Galerija SANU organizovala u saradnji sa Muzejom savremene umetnosti, a sinoć je upriličeno i vođenje sa autorima – Svetlanom Mitić i Mirkom Kokirom.

Doslednost i snažan individualni izraz

Izložena su dela iz šezdesetih godina prošlog veka, perioda koji važi za najplodniju fazu Srbinovićevog stvaralaštva. Kako je istaknuto, Srbinović je – ostajući dosledan figuraciji i predstavi ljudskog tela kroz metaforu, mit i simbol – razvijao modernistički izraz, zadržavajući tradicionalni odnos prema slici i prenoseći iste ideje i u druge umetničke tehnike. Njegov stvaralački put nije uvek pratio aktuelne modernističke tendencije već se vešto kretao između njih, gradeći snažan individualni izraz, ističu autori ove postavke.

Foto: Snežana Krstić

„On je bio ključni umetnik za oblikovanje umetničkog konteksta koji je odredio tu deceniju – šezdesete godine 20. veka. To se vidi ne samo kroz bogata učešća koja je imao u domaćim i međunarodnim umetničkim manifestacijama već i po načinu na koji on doživljava likovnu umetnost i kako on prilazi likovnim problemima. To jeste bilo nešto što se vezivalo za tu centralnu liniju razvoja modernizma na jugoslovenskoj umetničkoj sceni, ali istovremeno je Srbinović i specifičan po tome što čuva taj umetnički, odnosno likovni medij od svih onih nelikovnih izraza koji su bili prisutni na umetničkoj sceni u prvoj polovini šezdesetih – tu mislim na informel i uopšte pravac koji uključuje neke druge, neslikarske, materijale. Srbinović je u tom smislu bio vrlo dosledan u sprovođenju određenog likovnog koncepta“, kazala je koautorka izložbe Svetlana Mitić.

Foto: Snežana Krstić

Velike teme

Ova izložba, dodala je Mitić, jeste presek decenijskog rada Srbinovića, ali je istovremeno i presek jednog vremena.

„To preklapanje jednog individualnog opusa sa opštim stanjem na umetničkoj i političkoj sceni jeste vrlo inspirativno za nas koji smo na ovome radili, ali može da bude zanimljivo i za publiku kao neka vrsta rekapitulacije onoga što je bilo značajno i čime se Jugoslavija predstavljala u to vreme i na domaćoj i na međunarodnoj sceni“, ističe Mitić.

Dela koja su prikazana na izložbi pozajmljena su iz kolekcija Muzeja savremene umetnosti, Galerije likovne umetnosti – poklon zbirke Rajka Mamuzića, Šahovskog saveza Beograda, Muzeja Cepter, kao i iz umetnikove porodične zaostavštine i brojnih privatnih kolekcija i galerija. Kroz nekoliko tematskih celina mapiraju se osnovne tematske preokupacije, ključne za umetničku praksu Mladena Srbinovića. Snežana Mitić posebno apostrofira samu koncepciju izložbe, koja podrazumeva to da se od tako jednog bogatog opusa napravi izbor i svede na jednu deceniju.

Među temama kojima je Srbinović bio zaokupljen su iskonska ljudska priroda, egzistencijalna i stvaralačka problematika… U velikom delu njegovih ideja u središtu je – čovek, što ova izložba odlično dočarava. Takvi radovi se nalaze već u uvodnoj celini izložbe, čime se u startu stiče značajan uvid u Srbinovićev rad.

Jedna od dominantnih osobina Srbinovićevog stvaralaštva jeste oslanjanje na prošlost i tradiciju, kao u formalnom, tako i u idejnom okviru, navedeno je na izložbi. Autori izložbe su tokom vođenja istakli više motiva koji se sreću u Srbinovićevom radu. Jedan od njih je – sofra, motiv koji se, kako se objašnjava, u njegovom stvaralaštvu pojavljuje kao zasebna celina još od 1959, kada nastaje jedna od prvih slika sa ovom temom. Međutim, kao zanimljiv detalj je istaknuto upadljivo odsustvo ljudske figure tamo gde bi bilo očekivano da je ima, kao i to da je ovaj motiv na slikama zastupljen sa pogledom odozgo, čime sofra postaje gotovo stopljena sa površinom tla, fingirajući utisak izrastanja iz same zemlje.